e-İrsaliye Nedir, Kimler İçin Zorunludur?

İşletmelerin ticari faaliyet süreçlerinde çeşitli belgeler hazırlaması gerekir. Bu belgeler arasında yer alan sevk irsaliyesi belgesi, malın nakliyesine ilişkin önemli bir unsurdur. Dijital dönüşümle beraber fiziki olarak düzenlenen irsaliye belgesi yerini dijital e-irsaliye belgesine bırakıyor. İş süreçlerine verim ve hız kazandıran bu belge aynı zamanda yasal bir gereklilik. İşletmeler için oldukça önemli bir yere sahip olan e-irsaliyenin tanımına ve kimler için zorunlu olduğuna ilişkin detaylara içeriğimizden ulaşabilirsiniz.

e-İrsaliye Nedir?

e-İrsaliye, fiziki olarak düzenlenen sevk irsaliyesi belgesiyle aynı hukuki niteliğe sahip dijital irsaliye belgesidir. Mal hareketlerinin elektronik ortamda düzenli bir şekilde izlenebilmesi amacıyla elektronik irsaliye uygulamasına geçilmiştir. Bu uygulama, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 230. maddesinde düzenlenen sevk irsaliyesinin elektronik belge olarak düzenlenmesi, alıcısına elektronik ortamda iletilmesi ve elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilmesine olanak tanır.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen standartlara uygun oluşturulan e-irsaliye, gönderici ve alıcı arasında dijital bilgilendirme sağlar. Bunun yanı sıra sunduğu zaman ve maliyet tasarrufuyla yenilikçi bir uygulamadır. e-İrsaliyede bulunması zorunlu olan bilgiler şu şekildedir:

·       e-İrsaliyenin düzenlenme tarihi ve belge numarası,

·       Düzenleyenin adı ve soyadı, ticaret ünvanı, adresi, vergi dairesi ve vergi kimlik numarası,

·       Müşterinin adı ve soyadı, ticaret ünvanı, varsa vergi dairesi ve vergi kimlik numarası ve teslimat adresi,

·       Taşınan malın türü ve miktarı,

·       Fiilî sevk tarihi ve fiilî sevk zamanı (saat ve dakika olarak),

·       Malı taşıyan aracın plaka ve şoför bilgileri ya da taşımayı yapan kargo lojistik firmasının bilgileri,

·       Başkanlık sistemlerinden elektronik ortamda sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesine imkân veren karekod veya barkod.

e-İrsaliye Kimler İçin Zorunludur?

9/10/2019 tarihli ve 30923 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 509 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde e-irsaliye uygulamasına ilişkin esaslar yer alır. Bu tebliğde yapılan düzenlemelerle e-irsaliye zorunluluğu bulunan mükellefler Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından ilan edilir. 

e-İrsaliye zorunluluğu bulunan mükellef grupları şu şekildedir:

·       Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (I) sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi gibi faaliyetleri nedeniyle EPDK'dan lisans alanlar,

·       Özel Tüketim Vergisi Kanunu'na ekli (III) sayılı listedeki malların imal, inşa, ithalini ve ana bayi/distribütör şeklinde pazarlamasını gerçekleştiren mükellefler,

·       Maden ruhsatı bulunan gerçek veya tüzel kişi mükellefler (yaptıkları sözleşmeye istinaden maden üretim faaliyetinde bulunanlar dâhil),

·       Şeker imali gerçekleştiren mükellefler,

·       Demir ve çelik (GTİP 72) ile demir veya çelikten eşya (GTİP 73) üretimi, ithalatı veya ihracatı yapan mükellefler,

·       Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen Gübre Takip Sistemi kapsamında olanlar,

·       5957 sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticaretiyle meşgul olanlar.

Yukarıda sayılan mükellef gruplarının söz konusu şartların sağlandığı ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren e-irsaliye uygulamasına geçmeleri zorunludur. Bunun dışında Başkanlık, yapılan incelemeler sonucu riskli ya da vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükellefleri ciro tutarına bağlı olmaksızın yazılı bildirimle geçiş hazırlıkları için en az 3 ay süre vermek suretiyle e-irsaliye uygulamasına geçmeye çağırabilir. 

535 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Tebliği'nde (22/01/2022 tarihli ve 31727 sayılı Resmî Gazete) yapılan düzenlemeyle 2021 veya izleyen hesap dönemlerinde 10 milyon Türk lirası ve üzeri olan e-fatura uygulamasına kayıtlı mükelleflerin de e-irsaliye düzenleme zorunluluğu bulunur. Ayrıca;

·       e-Fatura uygulamasına kayıtlı ve 2024 yılı cirosu 10 milyon Türk lirası ve üzeri olan mükellefler 1 Temmuz 2025 tarihinden itibaren,

·       İnşaat Demiri İzleme Sistemi'ne (İDİS) geçiş zorunluluğu getirilen mükelleflerden brüt satış hasılatı (veya satışları ile gayrisafi iş hasılatı) 2024 ve müteakip hesap dönemlerinde 1 Milyon Türk lirası ve üzeri olan mükelleflerin söz konusu şartların sağlandığı ayı izleyen dördüncü ayın başından itibaren e-irsaliye uygulamasına geçmeleri zorunludur.

e-Fatura e-İrsaliye Yerine Geçer mi?

e-Faturanın e-irsaliye yerine geçmesi ancak belirli koşulların varlığı hâlinde söz konusudur. Bu koşullar aşağıdaki gibidir: 

·       Malın teslimi anında e-fatura ya da e-arşiv fatura düzenlenmesi,

·       Belgenin üzerinde düzenleme tarihiyle düzenleme zamanının saat ve dakika olarak gösterilmesi,

·       Belgenin üzerinde “İrsaliye yerine geçer.” ibaresine yer verilmesi,

·       Kâğıt çıktısının satıcı veya yetkilisi tarafından imzalanması.

Yukarıda sayılan koşulların gerçekleşmesi durumunda, e-fatura ya da e-arşiv faturanın kâğıt çıktısı sevk irsaliyesinin yerine geçer. Bu nedenle ayrıca e-irsaliye düzenlenmesine gerek yoktur. Ancak bu uygulama yalnızca e-faturanın malın teslimi anında düzenlenmesi durumunda uygulanabilir. Fatura düzenleme tarihinden sonra malın tesliminin gerçekleştirildiği hâllerde söz konusu uygulamadan faydalanmak mümkün değildir. Malın teslimi anında fatura düzenlenmeyen hâllerde Vergi Usul Kanunu'nun madde 230/5 hükmüne göre sevk irsaliyesi düzenlenmesi, sevk irsaliyesine ait tarih ve numara bilgilerinin düzenlenecek olan e-faturada belirtilmesi gerekir.

İşNet, sunduğu e-irsaliye çözümleriyle iş süreçlerine verimlilik kazandırıyor. NetteFatura portal üzerinden düzenlenen e-İrsaliye belgeleri doğrudan Luca MMP’ye aktararak zaman ve iş gücü tasarrufu sağlayabilirsiniz. - Ayrıca NetteFatura mobil uygulaması ile bilgisayara ihtiyaç duymadan dilediğiniz yerden e-İrsaliye düzenleyebilirsiniz.

Google Play'de ve App Store'da bulabileceğiniz NetteFatura mobil uygulamamız sayesinde cep telefonunuzla kolayca e-Belge oluşturabilirsiniz. e-Belge PDF'lerini pratik şekilde paylaşabilir, internet bağlantısı olan her yerden işlem yapabilirsiniz.

Siz de e-İrsaliye düzenleme sürecini optimize eden hizmetlerimizle tanışmak için hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.